مصاحبه خبرگزاری فارس با دکتر مهرزاد محصص مستشاری، رئیس انجمن خوشنویسان قزوین
- توضیحات
- دسته: اخبار
- منتشر شده در یکشنبه, 22 دی 1392 16:35
- بازدید: 2430
به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، خوشنویسی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی است و هدف این هنر ارائه مفاهیم اصیل اسلامی و ایرانی به شیوه جذاب و تاثیرگذار است.
بدون شک وقتی یک اندیشه و مقصود با یک شکل زیبا ارائه شود مؤثرتر خواهد بود، مصداق این واقعیت را می‌توان در معماری‌های اسلامی و مکان‌های مذهبی مشاهده کرد.
خوشنویسی، تاریخی به قدمت خط و جغرافیایی به وسعت عالم اندیشه بشر دارد. انسان اندیشمند وقتی اراده کرد اندیشه را از فنا شدن در زمان نجات بخشد، آن را در قالب کلام ریخت و کلام را خانه‌نشین خانه خط کرد و به این ترتیب خط ابزاری شد برای اینکه اندوخته دانش و فرهنگ بشری از دستبرد زمان در امان ماند و خوشنویسی قالبی متعالی شد برای خط که گاهی حتی توجه به آن از توجه به محتوا پیشی گرفت.
خوشنویسی اسلامی
خوشنویسی همواره برای مسلمانان اهمیتی خاص داشته است. زیرا در اصل آن را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند.
آنان خط زیبا را نه فقط در استنساخ قرآن بلکه در اغلب هنرها به‌کار می‌بردند. خوشنویسی یا خطاطی در همه کشورهای اسلامی همواره به عنوان والاترین هنر مورد توجه بوده است.
هنر مردمان این سرزمین‌ها به ویژه ایرانیان در اوج قدرت و نهایت ظرافت در خوشنویسی تجلی یافت و این هنر به مانند محوری در میان سایر هنرهای بصری ایفای نقش کرده‌است.
همانگونه که در تزیین مکان‌های مذهبی و در معماری اسلامی می‌بینیم ، خوشنویس اسلامی در تلاش است تا با استفاده از تخیل خود در هنر، متون دینی و اسلامی را به شکل مطلوب به مخاطب ارائه کند.
خوشنویسی ایرانی
خوشنویسی ایرانی بخشی از خوشنویسی اسلامی است که در ایران و سرزمین‌های وابسته یا تحت نفوذ آن همچون کشورهای آسیای میانه، افغانستان و شبه قاره هند به تدریج حول محور فرهنگ ایرانی شکل گرفت.
در حالی که عمدهٔ تبدیل نگارش معمولی کلمات به خوشنویسی هنرمندانه در جهان اسلام به عهده ایرانیان بوده است، رفته رفته ایرانیان سبک و شیوه‌هایی مختص به خود را در خوشنویسی ابداع کردند.
هرچند این شیوه‌ها و قلم‌های ابداعی در سایر کشورهای اسلامی هم طرفدارانی دارد اما بیشتر مربوط به ایران و کشورهای تحت نفوذ آن همچون کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و هند است.
در این منطقه نیز خوشنویسی همواره به عنوان والاترین شکل هنرهای بصری مورد توجه بوده و دارای لطافتی خاص است.
در ایران از هنر خوشنویسی برای نوشتن متون غیر مذهبی نظیر دیوان اشعار، قطعات ظریف هنری و یا برای مراسلات و مکاتبات اداری استفاده شده و همچنین برای امور مذهبی مانند کتابت قرآن یا احادیث و روایات و همچنین کتیبه‌نویسی مساجد و مدارس مذهبی بیشتر از خطوط ثلث و نسخ بهره گرفته‌اند.
«خوشنویسی» هنری است که ما ایرانیان به آن بسیار عرض مباهات داریم و در مقابل بیگانگان با آن فخرفروشی می‌کنیم. خوشنویسی به خط نستعلیق، نستعلیق شکسته، ثلث، نسخ و... همواره هنرهایی بوده‌اند که خاستگاه آنها، ایران زمین است.
خط نستعلیق زیبایی، تفکر، آرامش و یگانگی را همه با هم دارد و نشان از هوشمندی و هنردوستی و تعالی اندیشی ایرانیان می‌دهد.
از این رو ادعای گزافی نیست اگر هنر خوشنویسی را هنری کاملا ایرانی و اسلامی بدانیم که تمام عناصر تشکیل دهنده آن با تفکر اسلامی-ایرانی آمیخته است.
خوشنویسی در قزوین
قزوین از دیرباز مهد پرورش بزرگان خوشنویسی کشور بوده است. اساتیدی همچون میرعماد حسنی استاد بزرگ خط نستعلیق که سرحلقه بزرگان عرصه خوشنویسی است تا آنجا که عبدالعلی تفرشی در ستایش خط میرعماد گفته است: «تا کلک تو در نوشتن اعجازنماست/بر معنی اگر فخر کند لفظ رواست/هر دایره تو را فلک حلقه به گوش/هر مدّ تو را مدت ایام بهاست».
از دیگر بزرگان خوشنویسی قزوین می‌توان به میرزا محمد حسین عماد الکتاب قزوینی، میرزا محمد علی خیارجی قزوینی (اولین خوشنویسی که بسم‌الله را به صورت مرغ طغرا ترسیم کرد)، عبدالمجید طالقانی و ملک محمد قزوینی، گوهرشاد حسنی سیفی، میر ابراهیم قزوینی، میرمحمد امین حسنی سیفی قزوینی و یحیی قزوینی اشاره کرد.
به این دلیل شهر قزوین به عنوان «پایتخت خوشنویسی ایران» لقب داده شده است و به غیر از موزه دائمی خوشنویسی قزوین که در محل کاخ چهل‌ستون قزوین برقرار است، هر ساله رویدادهای بزرگ خوشنویسی مانند: برگزاری دوسالانه خوشنویسی ایران با حضور اساتیدی از سراسر جهان، برگزاری جشنواره خوشنویسی آیات قرآنی، جشنواره خوشنویسی غدیر و ... در این شهر به وقوع می‌پیوندد.
مهرزاد محصص مستشاری، رئیس انجمن خوشنویسان قزوین در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در قزوین با بیان اینکه قله‌های خوشنویسی کشور در دوره‌های مختلف تاریخی تماما قزوینی بوده‌اند، به تعدادی از خوشنویسان برجسته قزوینی اشاره اجمالی کرد و گفت: میر عماد سیفی قزوینی بزرگ پرچمدار خط نستعلیق بوده است.
وی افزود: میرزا زین العابدین معجزنگار خط ثلث و عبدالمجید طالقانی قزوینی خط شکسته نستعلیق را به اوج خود رسانده‌اند.
رئیس انجمن خوشنویسان قزوین با اشاره به اینکه خوشنویسان نامبرده همگی قله بوده‌اند ادامه داد: محمدعلی خیارجی اولین مرغ بسم الله را در خطوط تزئینی تحریر کرده است.
طغرا به طور خاص، نوعی خط قوسی شکل است که بالای فرمان‌ها و منشورها بین علامت سلطان و بسم‌الله به شکل مشخصی می‌نگاشته‌اند و در اصطلاح معانی متفاوت بسیار دیگری نیز یافته است.
وی ادامه داد: همچنین ملک محمد قزوینی که در خطوط تزئینی و نستعلیق تبحر داشته است سیاه مشقهای بسیار زیبایی نوشته و در خطوط ابداعی حقیقتا پرچمدار بوده است.
وی با اشاره به اینکه از خوشنویسان برجسته دوران معاصر می‌توان به عمادالکتاب سیفی قزوینی اشاره کرد که شاگرد کلهر بوده و به شیوه کلهر می‌نوشته است اظهار داشت: تمام پایه‌گذاران انجمن خوشنویسان پیرو خط عمادالکتاب بوده‌اند و این نشان می‌دهد که قزوین به صورت زنجیروار سیر تحول خوشنویسی را در دوران‌های مختلف در دست داشته است.
این مسئول در پاسخ به کسانی که معتقدند چون اکثر خوشنویسان و اساتید برجسته خوشنویسی در تهران حضور دارند باید تهران پایتخت خوشنویسی باشد گفت: نباید وضعیت کنونی قزوین را در نظر بگیریم بلکه از گذشته تاکنون قزوین را باید مد نظر داشت و بر این اساس می‌بینیم که قله‌های خوشنویسی قزوینی بوده‌اند و به جاست که قزوین پایتخت خوشنویسی کشور بدانیم.
محصص مستشاری در خصوص بنیانگذاری انجمن خوشنویسی قزوین ابراز داشت: در دوران معاصر یک وقفه در خوشنویسی قزوین به وجود آمد تا آنجا که استاد برجسته‌ای در قزوین نبوده تا به ابوالحسن محصص مستشاری که استعداد بالایی در خوشنویسی داشت تعلیم بدهد و وی به ناچار به کلاسهای آزاد خوشنویسی در تهران رفت و از اساتید برجسته‌ای همچون علی اکبر کاوه و سید حسین میرخانی که بنیانگذار کلاسهای آزاد خوشنویسی و بنیانگذار انجمن خوشنویسان ایران به شمار می‌آیند و به طور بی واسطه از شیوه خط عماد الکتاب پیروی می‌کردند بهره برد.
وی ادامه داد: ابوالحسن محصص مستشاری در اوایل دهه پنجاه که در آن زمان متأسفانه توجه به خط نستعلیق و خوشنویسی بسیار ضعیف بود و بیشتر به خط لاتین توجه می‌شد، انجمن خوشنویسی قزوین را بنیانگذاری کرد که جز اولین انجمن‌های خوشنویسی کشور محسوب می‌شود، این انجمن فعالیت خود را رسما از سال 1354 شروع می‌کند.
این هنرمند درباره سازمان‌بندی انجمن خوشنویسان گفت: این انجمن از اساسنامه خاصی پیروی می‌کند و با انجمن‌های هنری دیگر فرق دارد به عنوان مثال در هر شهرستان شعبه دارد و تعداد این انجمن ها بالغ بر 200 شعبه است و قوانین این انجمن‌ها به صورت متمرکز می‌باشد.
بی‌تردید نگاه به خوشنویسی قزوین نباید نگاه ساده و سطحی باشد و باید به عمق این هنر قدیمی پرداخت چراکه خوشنویسی در جان هنرمندان این رشته رسوخ کرده است.
خوشنویسی نمادی از فرهنگ قزوین و قزوینی است که شایسته است نه تنها مسئولان استانی بلکه مسئولان کشوری نیز برای شناساندن بیش از پیش آن تلاش کنند.
