ملک محمد قزوینی
- توضیحات
- دسته: مجله هنری پژوهشی
- منتشر شده در یکشنبه, 22 دی 1392 16:41
- بازدید: 3007
شاید بتوان وی را موسس و پایه گذار هنرنقاشی خط در ایران دانست البته قبل از اونیز حرکاتی در این راستا صورت گرفته و آثاری نیز به وجود آمده است.لیکن آثار باقیمانده از ملک ،گویای این مطلبند که وی قوی ترین و برجسته ترین هنرمند گرافیست در رشته ی نقاشی خط است.نمونه هایی که از آثار این هنرمند به جا مانده تسلط بی سابقه ی وی رابه خطوط طغرا، ثلث ، نسخ ،نستعلیق و شکسته نستعلیق نشان میدهد و استعداد خارق العاده ی وی در ترکیب این خطوط بایکدیگر در یک قطعه،ایجاد اشکال گرافیکی و تزئینی ،ایجاد یک ارتباط فوق العاده ی تصویری در نگاه هر بیننده و گاهی ترکیب کلمات یک جمله باهم در یک قطعه و ایجاد فضایی مناسب برای کلمه ی محمد که نام خودش است و حرکات معجزه آمیزی که نمی توانم به اعجاز قلم در این تنگنای مجاز درآورم در آثار وی قابل درک است.ملک محمد خط نستعلیق را در نهایت پختگی رشید و پرقوت می نوشت و دستی جادویی در خطوط نسخ ،ثلث و شکسته داشت و آن طور که از آثارش پیداست به شیوه ی فرمایی زمان خودش مشق می کرده و تحت تأثیر شیوه ی حضرت استاد میرعماد و خوشنویسان پیرو او بوده است.
هنر ملک محمد در سیاه مشق:
آثار وی در نگارش سیاه مشق بسیار بدیع و زیباست.صف آرایی کلمات متن قطعه در مقابل هم باقلم ریز ودرشت و در آمیختن کلمات مانند پیکار دو سپاه در میدان رزم بر پهنه ی قلمرو یک تابلو خودنمایی می کند.وی بااستفاده از فنون خط نستعلیق در قطعات سیاه مشق فضایی خاص خلق می کند.او به کلمات قطعه ارج می نهد و آنها را سیاه نمی کند بلکه با چیدن متفکرانه ی آنها در کنار هم و برخورد منطقی کلمات باهم و توازن فضاهای سفید کاغذ و کلمات سیاه قطعه ، آن را بسیار چشم نوازجلوه می دهد که این مطلب ازموارد شاخص هنری ملک است و کمتر دیده ایم که خوشنویسان قبل از وی چنین حالتی را به وجود آورند.دیگر آنکه وی از نظر اجرای قواعد خوشنویسی در آثار خود بسیار حساس و تمیز و دقیق و همان طورکه عرض شد تحت تاثیر شیوه ی صفویه است.
آثار ملک محمد:
بیشترین آثار این هنرمند در مجموعه های خصوصی و موزه های ایران و جهان نگهداری میشود.آثار وی شامل کتیبه ها و سنگ نوشته های: (سردر آب انبار و مسجد ملاوردیخان قزوین) ،(سنگ گور شهید ثالث) که توسط هنرمندان سنگ تراش حجاری شده قطعات فراوانی از قرآن ها ، قباله ها ،فرامین ، سیاه مشق ها و آثار نقاشی خط بسیاری که امروزه دارای ارزش مادی و معنوی بسیار است.در اینجا لازم می دانم به هنرجویان و هنردوستان جوان شهر در رشته های مختلف خوشنویسی و گرافیک و ... توصیه کنم که به آثار این هنرمند فرزانه مراجعه و بر سنگ نوشته ها و همین طور تابلوهای نقاشی خط و آثار خوشنویسی به جا مانده از ملک محمد قزوینی نگرش متفکرانه ی هنری و فنی کنند.
خدمات ملک محمد در تعالی و اشاعه ی هنرنقاشی خط در ایران و جهان
این هنرمند فرزانه را می توان به عنوان روشنگر راه هنر نقاشی خط در ایران دانست زیرا آثار وی باگذشت سالیان بسیار هنوز نو و بدیع ودرنوع خود بی نظیر است.به عقیده ی نگارنده که مصاحباتی با خط شناسان و هنرمندان خوشنویس به نام شهرمان داشته ام:پیشرفت این هنر را باید مرهون و مدیون زحمات مخلصانه ی ملک محمد قزوینی دانست و بانگاهی نو و تحلیل فنی به آثار اونگریست و جایگاهی خاص در هنر ایران زمین برای اودر نظر گرفت به جرات میتوان گفت آثار ملک الهام بخش هنرمندان نقاشی خط امروز است.ملک محمد را باید یک گرافیست حرفه ای دانست یک گرافیست از کشور ایران که اعتبار و ارزش جهانی دارد و امروزه هنرمندان ایران و جهان به ابتکارات و ابداعات هنری وی غبطه می خورند.در این راستا ملک محمد هنر کشورمان رادر نزد هنرمندان کشورهای جهان سربلند نگاه می دارد.هنر ملک شاید در زمان خود وی دارای اعتبار فوق العاده نبوده و توجهی به او نمیشده ولی امروزه از موضوعات مطرح دانشکده های اروپا و آمریکاست و اهمیت بسیاری برای خانواده ی هنر در جهان دارد.
اخلاق ملک محمد:
ملک مردی متدین وازعاشقان خاندان اهل بیت عصمت (ع) بود و دائما ذکر نام ائمه ی اطهار (ع) را برزبان جاری می کرد و همیشه به مشق نام سالار شهیدان امام حسین (ع) می پرداخت. وی دارای مناعت طبع بسیار بود و در ناملایمات زندگی و سختی ها و فقر مالی که گریبان گیرش بود صبور بود و هیچ گاه هنر خود رابه زر و سیم نفروخت و مظاهر دنیوی نتوانست وی را ازعقیده اش جدا سازد ، آنی از خداوند بزرگ غافل نبود و تمامی مشقات زندگی را امتحانی از طرف خداوند می دانست.
یادش گرامی باد.
سرنوشت من از اول خود نوشت خوشنویس این و نخواهد بد نوشت
گر رود سر برنگردد سرنوشت این سخن با آب زر باید نوشت
